Photo credits: Marjolijn Lamme
Als yogini/yogi (of sporter) krijgen we er allemaal een keer mee te maken: blessures. Het is een onvermijdelijk feit. Niet omdat yoga nu zo’n blessure-gevoelige beoefening is, maar om het doodsimpele feit dat we allemaal mens zijn. Mens met onze kwaliteiten en onze beperkingen. Mens met uitdagingen en valkuilen. Mens met een hoofd dat denkt en een lijf/hart dat voelt. Mens bij wie deze beide factoren niet altijd in balans zijn. Ergens komen we de confrontatie met onszelf tegen. Of dat nu na een paar weken, maanden of een paar jaar is. Dit betekent niet dat we, wanneer dat gebeurt, resoluut moeten stoppen met yoga, of een andere vorm – of een andere leraar – moeten gaan zoeken. Dit betekent simpelweg dat ons op dat moment de mogelijkheid wordt geboden even te stoppen en stil te staan bij de vraag: “Wat vertelt mij dit?” Blessures geven je de mogelijkheid bewuster te worden, te ontwaken en jezelf naar een dieper niveau te brengen, in je ontwikkeling alsmede in je practice.
Ikzelf kamp al jaren met een polsblessure. Niet gekomen door de yoga, wel een teken dat mijn leven resoluut om mocht. Ik heb na 5 operaties nauwelijks rotatie in mijn polsgewricht en, helaas nog altijd, dagelijks pijn. Na mijn zoveelste operatie zei mijn arts, terwijl hij naar de minimale beweging van mijn pols en hand keek: “Tsja, u moet maar leren leven met het feit dat het niet beter zal worden dan dit. U zult altijd een handicap hebben en ook met de pijn zult u moeten leren leven.” Ik ben dankbaar voor het feit dat ik toen al zo eigen-wijs was dat ik niet geloofde dat wat een arts geloofde ook mijn waarheid was. En ik ging op onderzoek uit. Hierdoor kwam ik er achter dat mijn lichaam er anders over dacht dan deze arts! Het duurde even en mijn zoektocht was een lange, maar na een paar jaar vond ik yoga…of yoga mij eigenlijk… En stapje voor stapje begon het hernieuwde contact met mijn lichaam vorm te krijgen. Ik leerde anders naar mijn lichaam kijken. Niet zozeer als iets dat zich aan moest passen aan mijn wil, maar als iets dat een enorme wijsheid had van zichzelf en mij stuurde in het hele proces. Nu, jaren later, doe ik dagelijks yoga, sta ik keer op keer in downward facing dog, doe ik mijn lage planken, sta ik met plezier op mijn handen…en geniet ik hiervan. Nog steeds is mijn proces gaande. Wat kan ik wel, wat kan ik niet, wat moet ik aanpassen, wat is goed voor mij en voor mijn pols? Soms zijn het grote aanpassingen of het besef dat die ene houding er gewoon niet in zit. Soms minimale en subtiele aanpassingen…net even die onderarm meer indraaien, net even meer gewicht naar de binnenkant van mijn hand. En iedere dag is anders!!! Ik heb het geluk gehad een aantal leraren te treffen die bereid waren en zijn om met mij mee te kijken, mee te denken, mee te experimenteren.
Na jaren ashtanga yoga kreeg ik een blessure aan mijn heup (waar ik overigens veel mensen binnen de yoga over hoor). Toen ik voor het eerst vijnana yoga ging doen kwam mijn lerares – Teresa Caldas – langslopen en zij zei: “ O, ik zie het al, te harde liezen.” Door deze “simpele” constatering en handreikingen van haar kant werd ik mij bewust van het feit dat ik veel (maar dan ook echt veel!!) te hard aan het werk was binnen de yoga…en ook daarbuiten. Dat ik mezelf hard maakte en de zachtheid naar mezelf en mijn lichaam vergat. Haar motto: “Do less” kostte me jaren om te begrijpen. Nu is het een onderdeel van mijn eigen beoefening. Do less betekent niet niets doen. Het betekent dat je niet keihard en koste wat het kost probeert een houding uit te voeren. Dat je aan het ‘presteren’ bent op je mat. Het betekent dat je vanuit zachtheid en begrijpen naar jezelf toe werkt, waardoor hard werken een samenspel wordt tussen lichaam en geest. Wanneer een blessure je ten deel valt is dat in eerste instantie vaak balen. Het is pijnlijk en komt zelden tot nooit gelegen. Om over de tijd van herstel maar niet te spreken. Over het algemeen wijzen we deze blessure af. Ik geloof echter dat we diep dankbaar mogen zijn voor alle blessures die op ons pad komen. Ze leren ons niet alleen iets fysieks, maar laten ook zien hoe wij ons door het leven heen bewegen. Dus wanneer je tegen een blessure aanloopt: ga stil staan, keer naar binnen, kijk eerlijk naar wat je aantreft en gebruik je blessure om kennis te vergaren en je wijsheid te vergroten. Maak er een reis van. Blessures geven je de kans om een ontdekkingsreiziger te worden, om nieuwe gebieden van en in jezelf te ontdekken. Het feit dat ik door mijn pols en deze heupblessure (die af en toe nog opspeelt wanneer ik niet bewust genoeg ben) genoodzaakt ben om al-tijd bewust te zijn van hoe ik beweeg, is voor mij een zegening. Het maakt dat ik niet inslaap. Het maakt dat ik altijd bereid moet zijn een andere weg in te slaan. Ik ontdek en herontdek mijn lichaam keer op keer. Dit geeft zo ongelofelijk veel mooie uitdagingen en plezier. En ik ben er achter gekomen dat het lichaam een enorm aanpassingsvermogen heeft en dat het tot ongelofelijke dingen in staat is.
Richard Freeman zegt: “Yoga begint met luisteren.” En hij heeft gelijk. En om goed te kunnen luisteren moet je stil zijn. Luisteren maakt ons bewust en laat ons naar binnen keren. En pas als we echt gaan luisteren zijn we in staat de boodschappen te horen die ons aangereikt worden.